Takdir ve Ödüllendirme Sistemi

Takdir ve ödüllendirme sistemi; şirketlerin en değerli varlığı olan çalışanlarının motivasyonunu, bağlılığını ve performansını yükseltmeyi hedefleyen ve çalışanların kendini daha fazla geliştirmesine olanak tanıyan bir yapıdır.

TELEFON

0537 692 61 13

E-POSTA

analiz@cecesanaliz.com

Her şirkette farklı uygulamalar ile karşımıza çıkmakla birlikte, özünde çalışan mutluluğunu hedef alan, emeklerin karşılığını pozitif bir şekilde verilmesini sağlayan bu sistem, her şirket için önemli bir konu olmalıdır. Günün sonunda çıkan işlerin kalitesini çalışanlar belirlediği için bu durum göz önünde bulundurulmalıdır. Takdir ve ödüllendirme, iş akışların verimliliği için şirket prensiplerinin en tepe noktasında kendini göstermektedir.

İnsan psikolojisi gereği, çalışanlar, bir iş üzerinde gösterdiği performansın her zaman fark edilmesini ister. Gerek hataların düzeltilmesi olsun, gerek kendini geliştirmek olsun, her çalışan bu aldığı geri bildirimler ile görünür olduğunun farkına varır. Takdir ve ödüllendirme sisteminde ise, ortaya konulan başarılı işlerin mükâfatlandırıldığı gerçeği her çalışanı motive etmektedir. Birçok farklı şekilde ödüllendirme yöntemleri kullanılabilir. Önemli olan; şirkete katkı sunan çalışanların fark edildiğini ve onlarla gurur duyulduğunu hissettirmektir.

Neden Takdir ve Ödüllendirme Sistemi?

Takdir ve ödüllendirme sisteminin odağı her ne kadar çalışan gibi gözükse de büyük resme bakıldığında asıl odak şirkettir. Tüm şirketler farklı bir amaç doğrultusunda işler ama hepsi aynı noktada buluşur; bu nokta da kârdır. Şirketlerin kâr elde edebilmesi için satış yapması, satış yapabilmek için tanıtım yapması, müşteri bulması, kaliteli ürün sunması ve daha birçok zincirleme iş akışı gerekmektedir. Tüm bunların hepsinin de ortak yönü çalışanlardır. Her departmanda farklı işlerle görevli birçok çalışan vardır, birinin işini doğru yapması kâr elde ettirebilirken, başka birinin yanlış yapması şirketi zarara uğratabilir. Bu nedenle, şirketlerin asıl hedeflerine en verimli şekilde ulaşabilmesi için önceliği her zaman çalışanları olmalıdır.

Çalışanların yüksek motivasyonu ve şirket bağlılığı işletmenize verim getirir ve bu zincirdeki tüm halkalar birbirine bağlıdır. Halkalardan birinin kopması tüm iş akışını bozabilir. Takdir ve ödüllendirme sistemi bu halkaların daha sıkı birbirine kenetlenmesini sağlamar. Çalışanlara düşünüldüğü, gurur duyulduğu, ondan memnun olunduğu ve değerli olduğu hissettirilmelidir.

Primden farklı olarak takdir ve ödüllendirme sistemi, belli aralıklarda yapılan çalışan motivasyonu odaklı jestlerdir. Prim sistemi, çalışanın kendi performansı ile maaşına yansıttığı bir programdır fakat takdir ve ödüllendirme sistemi, çalışanın daha üst yöneticiler tarafından fark edilerek buna yönelik alınan olumlu ve motive edici aksiyonlardır. Ansızın gelen hediyeler her zaman mutlu eder. Takdir sistemi de çalışanlara bu şekilde hissettirmektedir. Bu sistemin maddi boyutu elbette vardır ama manevi boyutu ve yarattığı motivasyon yüksekliği daha ağır basmaktadır. Maddi olarak küçük boyutta ödüllendirmeler ile büyük boyutta ödüllendirmeler arasındaki en büyük ortak nokta çalışan mutluluğudur. Prim sisteminde çalışan kendi mutluluğunu kendi yaratmaktadır fakat takdir sisteminde çalışan, şirket tarafından düşünülmektedir.

Her şirkette çalışanlar için belli başlı aksiyonlar alınmaktadır. Bunlar arasında en bilineni prim sistemidir fakat prim sistemi şirketlerin stratejilerine ve iş akışlarına entegre edilmesi için geniş kapsamlı düşünülmesi gereken bir sistemdir. Bu nedenle, çoğu firma bu yönteme başvurmaya çekinmektedir. Takdir ve ödüllendirme sistemi, prim sisteminin oturtulamadığı şirketlerde ilaç etkisi göstermektedir. Hem prim sisteminin olmayışının yarattığı boşluğu ortadan kaldırmakta, hem de çalışanların memnuniyetini ve verimini artırmaktadır.

Her şirketin işten önce düşünmesi gereken ilk şey çalışanlarıdır. Bir şirket içerisinde işler domino etkisi ile hareket etmektedir. Her çalışan bir domino taşıdır ve bağlı olduğu departmanlar, üstlendiği sorumluluklar vardır. Bir çalışanın mutsuzluğu görmezden gelinemeyecek kadar önemlidir çünkü bir taşın yıkılması yüzlerce işin yıkılmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, şirketlerin takdir ve ödüllendirme sistemleri üzerine çalışmalar yaparak bünyelerine bu sistemleri entegre etmeleri gerekmektedir.

Takdir ve Ödüllendirme Türleri

Takdir ve ödüllendirme sistemi şirketlere bağlı olarak birçok farklı şekilde yapılabilmektedir. Burada amaç, çalışanların başarılarının ve yüksek performanslarının takdir edilmesidir. Yöntem her şirketin vizyonuna ve stratejisine göre değişebilmektedir. Örneğin; satış departmanında yüksek performans gösteren bir çalışan prim ile ödüllendirilebilirken, proje bazlı çalışan yüksek performanslı bir personele tatil bileti hediye edilebilir. Takdir ve ödüllendirme sistemlerinde birçok yöntem vardır ve odaklanılması gereken nokta çalışan mutluluğudur.

Teşekkür maili en basit yöntemdir, hem etkilidir hem de motivasyonun artmasında tetikleyici bir rolü vardır. Devamında prim ve zam gibi maddi ödüllendirme yöntemleri kullanılabilmektedir. Prim, zam gibi maddi yöntemlere sürekli başvuramayan firmalar daha spesifik ve çalışanın sosyal yaşantısında da motivasyonunu artırabilecek yöntemleri uygulayabilmektedir. Bunlar; tatil, konser bileti, aile ile vakit geçirebilecek aktiviteler için hediye kartı (at binme, tenis vb.) şeklinde olabilir. Bu tarz ödüller çalışanın ofis dışındaki hayatını da olumlu yönde etkilemekte ve çalışan ekstra motive bir şekilde çalışabilmektedir. Çoğu zaman insanlar sosyal yaşantısındaki bunalmalar ve stresin altında kalarak ister istemez bunu işlerine yansıtabilmektedir. Bu nedenle bu tarz ödüllendirme sistemleri şirkete her zaman olumlu yönde etki sağlamaktadır.

Takdir ve ödüllendirme sistemleri şirketlerde belli periyotlarda yapılmalıdır. Bu periyotlar, 6 ayda bir, 3 ayda bir gibi istenilen aralıklarda oluşturulabilmektedir. Şirket belirlediği ödülleri, performans değerlendirmesi sonucu başarılı çalışanlara vererek şirket içerisindeki farkındalığı ve bağlılığı artırır.

Ücret ve Ödül Yönetimi 

Takdir ve ödüllendirme sistemi maddiyattan daha çok maneviyat ile uyuşan bir kavramdır. Çalışana sunulacak, üzerinde belli bir harcama yapılmış bir ödül vardır fakat manevi değeri ağır basmaktadır. Şirketin, çalışanına duyduğu minneti konu alan bir sistemdir ve çalışan için değeri prim sisteminden daha özel ve motive edicidir çünkü çalışanı değerli hissettirmektedir. Bu nedenle, ücret yönetimi ile takdir ve ödüllendirme sistemi arasında çok bir bağ yoktur. Prim sistemi ise, maaşa yansıyan ve çalışanın kendi performansı ile kazancını artırabilme durumudur ve ücret yönetimi ile doğrudan ilişkilidir. Ücret yönetimi, şirketin, çalışanına sunduğu sabit haklardan biridir ve buna ek olarak prim sistemi getirilerek çalışana, aldığı ücreti artırabilme gibi yetkinlikler kazandırılabilir.

Ücret Yönetimiyle Takdir ve Ödüllendirme Sistemi Arasındaki Bağ 

Takdir ve ödüllendirme sistemi, sabit haklara tabi tutulmadan tamamen şirketin ve çalışanın arasındaki bağı kuvvetlendirmek ve verimi artırmak için yapılan hamlelerden biriyken, prim sisteminden kontrol şirkettedir. Prim sisteminde, çalışan ne kadar satış yaparsa o kadar prim alır ve maaşını o ay kendi performansı neticesinde belki de ikiye katlayabilir. Bu durum ücret yönetimi ile doğrudan ilişkilidir. Takdir ve ödüllendirme sisteminde yapılan harcama ve sunulacak ödül şirketin inisiyatifinde olmakla birlikte çalışana yapılan bir jest olarak görülebilir.

Takdir ve Ödüllendirme Sistemini Nasıl Kuruyoruz?

Her şirketin kendi özelinde belirlediği vizyonu, misyonu ve prensipleri vardır. Bu olgular birleşerek şirketinin bütününü etkiler ve şirketin dününü, bugününü, yarınını şekillendirir. Zamanla belli başlı şeyler değişebilir fakat özünde bu olgular her zaman aynı kalır. Dolayısıyla, şirkette alınacak herhangi bir aksiyon, en başta belirlenen olgular çizgisinde ilerler. 

Takdir ve ödüllendirme programı kurulmadan önce şirketin öncelikleri belirlenmektedir. Bu kapsamda aşağıdaki sorular cevaplanarak takdir ve ödüllendirme programının ilk temelleri atılır ;

  • Beklentilerimiz nedir?
  • Çalışanlarımızdan nasıl bir performans bekliyoruz?
  • Şirkete ne kazandırmak istiyoruz?
  • Şirkete kazandırılmak istenen başarılar ne kadar sürede gerçekleştirilebilir?
  • Ödüllendirme sistemini hangi aralıklarla uygulayacağız?
  • Ödüller ne olacak?
  • Çalışanların performans ve katkıları nasıl değerlendirilecek?
  • Çıkan sonuçlar neticesinde ödüller nasıl ve ne zaman verilecek? 

Dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri şirket vizyonuna uymayan kararlar alarak yanlış yollara sürüklenmektir. İşveren, marka kimliğini koruyarak çalışana yaklaşmalı ve belirlenen prensiplerin dışına çıkmamalıdır. Yaratılan yanlış algı, çalışanların kafasında soru işareti bırakabilir ve böylece bir sonraki ödüllendirme sisteminde farklı beklentilere kapılabilirler. Sistemli bir şekilde tüm cevapları belirlenen sorular bir rapor haline getirilerek ödüllendirme sisteminin periyotları belirlenmelidir. Örneğin; üretim hattından sorumlu bir çalışana hatasız ürün çıkardığı her hafta için küçük bir ödül verilebilirken, muhasebe departmanında başarılı olan bir çalışana her hafta ödül verilemez. Her departmanın kendine has iş yükü ve gerektirdiği sorumluluklar vardır. Bunlar özenli bir şekilde belirlenerek ödüllendirme sistemini belli periyotlara oturtmak gerekmektedir. Bu periyotlar ışığında performans değerlendirmeleri yapılarak sağlıklı sonuçlar elde edilebilmektedir.

Maaş, çalışanların her ay sonu beklediği bir ücrettir fakat ödül ve hediyeler ansızın geldiği için şaşırtıcı ve motive edicidir. Bu nedenle şirketler, takdir ve ödüllendirme programlarını hazırlarken pozitif anlamda çalışanlarını şaşırtarak rutin düzenlerine bir gün de olsa hareket katabilir. İşletmeler ödül sunduğu gün çalışanlarının motivasyonlarını artırarak onlarla arasındaki bağı kuvvetlendirebilir. Belli aralıklarla yapıldığı takdirde, takdir ve ödüllendirme sisteminin etkisi çalışanlar üzerinde oldukça kalıcıdır.

Kurulan takdir ve ödüllendirme sistemi aksatılmadan yapılmalıdır çünkü kurulma amacı şirket içerisindeki verimi ve motivasyonu artırmaktır. Sırf o değerlendirme için ekstra kendini geliştirmeye çalışan, sınırlarını zorlayan çalışanlar olacaktır fakat bu sistem düzenli bir şekilde uygulanmadığı takdirde bu çalışanların motivasyonu düşebilir. Bu nedenle, sistem şirkete stratejik bir şekilde entegre edilerek belli ve düzenli aralıklarla uygulanmalıdır. Şirketler, çalışanlar bu düzene ayak uydururken, kendi düzenlerini de daha verimli hale getirdiklerini gözlemleyebilir.

Takdir ve Ödüllendirme Sistemi Örnekleri

Bazı şirketler, belirledikleri programlara hedefler koyarak o hedefleri tutturan veya tutturmaya yaklaşan ilk 5 kişiye ödül verebilmektedir. Bu ödül, plâket olabildiği gibi, tatil veya aktivite bileti gibi sosyal bir ödül de olabilmektedir. Burada şirket tarafından önemli tutulan nokta;  kişilere, tüm şirket çalışanları içerisinde kendini öne çıkarabilme imkânı sunmaktır. Bu sayede fark edildiğini gören çalışan o başarıyı elinden kaybetmemek için daha sıkı sıkıya çalışarak verimini artırabilirken, öne çıkamayan çalışan daha da azimli bir şekilde çalışarak bir sonraki ödüllendirme gününde öne çıkmayı hedefleyebilmektedir. Ödül alan kadar, alamayan çalışan da şirkete katkı sunmaya devam edecektir. Bir taraf başarıyı devam ettirmek için, diğer taraf da başarıyı elde etmek için daha sıkı çalışacaklardır. Şirket içerisinde yaratılan bu tatlı rekabetten hem çalışan hem de şirket  gerek maddi, gerekse yetkinlik anlamında kârlı çıkacaktır.

Personel Ödüllendirme Örnekleri 

Personel ödüllendirme örnekleri aşağıdaki gibidir;

  • Tatil
  • Aktivite biletleri (+1 kişi alma hakkı olanlar her zaman daha cazip gelmektedir)
  • Özel sağlık sigortası
  • Seyahat
  • Plâket
  • Hediye çekleri (yemek, giyim, alışveriş vs.)
  • Çocuğu varsa eğitim desteği
  • Ofis içerisinde düzenlenen ödüllendirme partisinde yapılabilecek jestler (pasta kesmek vb.)
  • Uzaktan çalışılıyorsa hediye yollamak (erkeklere kravat, kadınlara fular gibi)

Bu ve benzeri ödüllerin yanı sıra daha birçok ödül uygulanabilir. Önemli olan, çalışanın başarısının ve performansının içten ve samimi bir şekilde kutlanmasıdır. Ödül temsilidir fakat gösterilen incelik ve samimiyet akılda kalandır.

Takdir ve Ödüllendirme Sistemi Yaklaşımımız

Ceces Analiz olarak takdir ve ödüllendirme sistemi kapsamında onlarca başarılı proje gerçekleştirdik. Takdir ve ödüllendirme sistemine başlamadan önce şirket içerisinde mevcut durum analizi yapmaktayız. Bu analizde, şirketin ve çalışanların mevcut durumlarını inceleyerek, geliştirilmesi gereken alanları tespit ediyor, güçlü kısımları öne çıkarıyor veya ihtiyaç varsa yenilikleri entegre etmek üzere zemin hazırlıyoruz. Mevcut durum analizini gerçekleştirdikten sonra elde ettiğimiz rapor neticesinde şirket içerisinde çalışanları odağımıza alarak çalışan memnuniyet anketleri düzenliyoruz. Çalışanların beklentilerini dinliyor, kendilerini ve şirketi kendi bakış açılarından görme imkânı elde ediyoruz. Bu anketler doğrultusunda, yapmamız gereken takdir ve ödüllendirme tasarımının eskizini oluşturmuş oluyoruz. Bu eskiz, bize şirket hakkında hem geçmişten hem de gelecekten bilgi verdiği için sürecimizin önemli bir parçası olduğu gerçeğini çalışanlara dikkatlice anlatıyoruz. Ne kadar dürüst olunursa şirkete o kadar yararlı bir ödüllendirme sistemi kurabiliyoruz.

Tüm bu rapor ve anketler sonucunda şirketin vizyon, misyon ve prensiplerini ele alarak onlara en uygun takdir ve ödüllendirme sisteminin tasarımını hazırlıyoruz. Burada en önemli nokta; çalışanların beklentisi ve şirketin sunabileceklerinin ortak paydada buluşarak sürdürülebilir bir yapı oluşturulabilmesidir. Bu noktada, uzman danışmanlarımız, çok dikkatli bir şekilde iki taraf bazında raporlamaları yaptıktan sonra ortak paydaları belirleyerek takdir ve ödüllendirme sistemini oluşturmaktadır. Tüm süreçler tamamlandıktan sonra müşteri firmamıza bu programı entegre ederek sistem oturana kadar rehberlik etmeye devam ediyoruz.

Ceces Analiz olarak önceliğimiz her zaman sürdürülebilir yapılar kurmaktır. Uzman danışman kadromuz ve binlerce müşteri tecrübemiz ile harmanladığımız iş yapış şeklimiz her gün kendini yenilemeye devam etmektedir.