Aile Anayasası Danışmanlığı

Aile Anayasası, ailenin misyonu, vizyonu, felsefesi ve değer yargıları doğrultusunda aile ile şirket faaliyetlerinin birbirleriyle nasıl etkileşim içerisinde olacağını düzenleyen politikaların bütünü olup bu politikaların hukuki temellere dayandırılarak yazılı bir belge haline getirilmesidir. Aile Anayasaları, aile şirketlerinin sürdürülebilirliklerinin sağlanması için şirketin kurumsallaşması yanında, aile ilişkilerinin de kurumsallaşmasını sağlamayı hedeflemektedir.

Günümüzde aile anayasası kavramı hem ülkemizde hem de dünyada yaygın bir şekilde var olan bir olgudur. Aile bireylerinin şirket sahipliğini paylaştığı bu şirketlerde temel sıkıntı, aile üyelerinin birbirleri arasında yazılı ve hatta kimi zaman sözlü dahi olmayan bir takım kuralların olmayışı ve bunun da kişiler arasında çatışmaya yol açarak şirkete zarar vermesi ve hatta çok daha kötü bir senaryo olarak şirketlerin yok olmasına kadar gidebilmektedir.

İnsanın var olduğu her yerde karmaşa ve problem çıkabileceği için, bu kuralların açık ve her tarafın çıkarını gözetecek adaletli bir şekilde oluşturulması ve koşulsuz uygulanmasının sağlanması, hem bireyler hem de şirket için hayati öneme sahiptir.

  Aile anayasası hem Türkiye’deki hem de yurtdışındaki şirketler için çok önemli bir konudur. Şirket büyüdükçe aile anayasası daha çok ön plana çıkar ve daha çok ihtiyacı hissedilir. 

          Aralarında kan bağı bulunan veya evlilikle birleşen toplum içindeki en küçük bütüne aile denilir. Aile şirketleri de, aileden bir girişimcinin başlattığı, daha sonra ailedeki diğer kişilerin de işin içinde yer aldığı kurumsal bir yapıdır. Her ailenin kendine has kültürü ve gelenekleri bulunur. Bu kültür ve gelenekler şirketlerinde işe yansır. 

          Hem Türkiye’de hem yurt dışındaki şirketlerin %90’dan fazla bir oranını aile şirketleri oluşturur. Başka bir deyişle, dünya üzerinde var olan çoğu şirket bir aile şirketidir.

Aile şirketlerinde ailenin işi nasıl etkilediği ya da işi nasıl etkileyeceği söz konusudur ve bunlar üzerine iyi düşünülmesi gerekir. 

          Aile anayasası aile fertlerinin yani aile üyelerinin birbirleriyle ve şirketle ilişkilerini düzenleyen yazılı bir dokümandır. Bu anayasa içerik olarak çok zengindir. Aile anayasası;

• Aile fertlerinin birbirleriyle ilişkileri, 
• Aile üyelerinin profesyoneller yani profesyonel çalışanlarla ilişkileri, 
• Halefiyet planlaması,
• Halefiyet seçimi, 
• Ailenin mülkiyet ve miras dağılımı ile devri,
• Aile meclisinin çalışma şekli,
• Eğitim stratejileri
• Aile konseyi yapıları

gibi bilgiler içermektedir. Aile konseyi, aile üyelerini tanımladıktan sonra ilgili şirkette söz sahibi olacak ya da öneriler sunacak mekanizma heyettir. Aile konseyi ile yönetim kurullarının ilişkileri de önem taşımaktadır, bu yüzden anayasada bu yapıya da yer verilmesi gerekir. Aile anayasası şirket, diğer çalışanlar, aile üyeleri, yönetim kurulları ve icra kurulu arasındaki ilişkileri düzenler. Her detayda tüm aile bireyleri antant kalmak durumundadır. 

          Aile anayasasının Türk hukukuna göre tamamen yasal bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Klasik sözleşmeler arasında yer almaz. Borçlar hukukunun atipik sözleşmesi sınıflandırmasında yer almaktadır. Aile anayasasına imza atan aile üyeleri borçlar hukuku kapsamında atipik sözleşme adı altında bir sorumluluk altına girerler. İmza atmayanlar ise bir sorumluluk altında olmaz. Bu yapı sadece Türkiye’ye özgü bir yapı değildir, tüm dünyada bu şekilde işler. Başarılı sürdürülebilir markalı şirketlere bakıldığında, hepsinin belirli bir zaman öncesinde aile anayasasını oluşturduklarını, başarı ile uygulamaya aldıklarını ve sürdürülebilir bir şekilde bunu uygulamaya devam ettiklerini görürsünüz. 

          Türkiye’deki bulunan aile şirketi örnekleri;

• Koç Holding,
• Sabancı Holding,
• Turkcell,
• Vestel,
• Zorlu Holding A.Ş. ,
• Enka İnşaat ve Sanayi A.Ş. ,
• Doğuş Holding Anonim Şirketi,
• Albayrak,
• Kurukahveci Mehmet Efendi, 
• Kale, 
• Güral Porselen,
• Sabuncakis,
• Karaköy Güllüoğlu,
• Komili,
• AG Anadolu Grubu Holding A.Ş.

          Yurtdışında bulunan aile şirketi örnekleri;

• BMW,
• Audi,
• Volkswagen,
• Walmart,
• Ford,
• Nike,
• Heineken,
• Bloomberg,
• Knorr,
• Decathlon,
• Levi Strauss & Co.,
• Skechers,
• Haribo,
• LG Electronics Inc.,
• Columbia Sportswear Company,
• Henkel AG & Co. KGaA,
• The Estée Lauder Companies Inc.

          Bu şirketlerin hepsinin aile anayasaları belirli zaman önceden oluşturulmuş ve profesyonel danışmanlıklar ile gerçekleştirilmiştir. Yine bu şirketlerde aile anayasası uygulamasına çok önem verilir ve hala uygulanmaya devam edilir.